บทสรุปธรรม คือปาจิตตีย์

ในคำว่า อุทฺทิฏฐา โข อยฺยาโย ฉสฺสฏฺฐิสตา ปาจิตฺติยา
ธมฺมา นี้ พึงทราบว่า สิกขาบท 188 ทั้งหมดด้วยกัน คือ สิกขาบทใน
ขุททกะของพวกภิกษุณี 96 สิกขาบท ของพวกภิกษุ 92 สิกขาบท ชักออก
จากสิกขาบท 188 นั้นเสีย 22 สิกขาบทนี้ คือ ภิกขุณีวรรค ทั้งสิ้น
(10 สิกขาบท) ปรัมปรโภชนสิกขาบท 1 อนติริตตโภชนสิกขาบท 1 อนติ-
ริตเตนอภิหัฏฐุมปวารณสิกขาบท 1 ปณีตโภชนวิญญัติสิกขาบท 1 อเจลก
สิกขาบท 1 ทุฏฐุลลปฏิจฉาทนสิกขาบท 1 อูนวีสติวัสสูปสัมปาทนสิกขาบท 1
สิกขาบทว่าด้วยการชักชวนกันเดินทางไกลกับมาตุคาม 1 ราชันเตปุรัปเวสน
สิกขาบท 1 สิกขาบทว่าด้วยการไม่บอกลาภิกษุณีทีมีอยู่เข้าบ้านในเวลาวิกาล /
นิสีทนสิกขาบท 1 วัสสิกสาฎิกสิกขาบท 1 เหลืออีก 166 สิกขาบท เป็น
อันข้าพเจ้ายกขึ้นแสดงแล้ว ตามแนวทางแห่งปาฎิโมกขุทเทส. เพราะเหตุนั้น
พระธรรมสังคีติกาจารย์ จึงกล่าวว่า อุทฺทิฏฺฐา โข อยฺยาโย ฉสฺสฏฺฐิ-
สตา ปาจิตฺติยา ธมฺมา ฯ เป ฯ เอวเมตํ ธารยามิ ดังนี้.

[วินิจฉัยสมุฏฐานเป็นต้นโดยย่อ]

ในขุททกวรรณนาธิการนั้น มีวินิจฉัยสมุฏฐาน โดยสังเขปดังต่อไปนี้;-
10 สิกขาบทเหล่านี้ คือ คิรัคคสมัชชสิกขาบท 1 จิตตาคารสิกขาบท
1 สังฆาณีสิกขาบท 1 อิตถาลังการสิกขาบท 1 คันธวัณณกสิกขาบท 1 วาสิตก-
ปิญญากสิกขาบท 1 การใช้ภิกษุณีเป็นต้น บีบนวด 4 สิกขาบท เป็นอจิตตกะ
โลกวัชชะ.